Astma bij kinderen

Op 1 mei is het Wereld Astmadag. In Nederland hebben ongeveer 115.000 kinderen t/m 14 jaar astma. Dat zijn er een heleboel! Het ene kind heeft er meer last van dan een ander kind. Het verschil met volwassenen is dat de longen bij een kind een stuk kleiner zijn. De luchtwegen zijn daardoor ook een stuk kleiner waardoor zij meestal meer last van benauwdheid kunnen hebben. Ook wij hebben een kind met astma, en dat is geen pretje. Het valt mij op dat er in onze eigen omgeving vrij weinig mensen zijn die begrijpen wat het precies inhoudt en dan met name hoe gevaarlijk astma kan zijn. Om die reden wil ik vandaag extra inzoomen op deze nare longziekte met name bij kinderen.

Wat houdt astma precies in?

Astma is een longziekte waarbij er altijd (kleine) ontstekingen zijn in de longen. Astma is dus een chronische longziekte. De longen kunnen door die ontstekingen o.a. erg gevoelig zijn voor bepaalde prikkels als rook, huisstofmijt en huisdieren. De ontstekingen kunnen leiden tot vernauwing van de luchtwegen. Veel astmapatiënten hebben vaak ook één of meerdere allergieën. Astmapatiënten reageren verschillend op prikkels; waar de één wel een reactie op krijgt, heeft de ander nergens last van. Ook griep en verkoudheid kunnen astmaklachten verergeren. Mensen met astma zijn dan ook vaak een stuk zieker dan mensen die geen astma hebben. Gelukkig zijn er meestal periodes waarin een astmapatiënt weinig tot geen last heeft.

Wat gebeurt er bij een astma aanval?

Bij een astma aanval worden de slijmvliezen in de luchtwegen dikker. Om de luchtwegen bevinden zich allemaal kleine spiertjes welke tijdens een aanval gaan samentrekken en verkrampt raken. Als gevolg hiervan gaan de slijmvliezen meer slijm en vocht produceren. De ruimte om te ademhalen wordt daardoor steeds kleiner. Mocht je zelf nieuwsgierig zijn hoe dit voelt, dan kan je door een rietje proberen te ademen met je neus dicht.

Het gevaar bij astma is dat tijdens een aanval de longblaasjes het zuurstof niet goed door de longen kunnen transporteren. Het uitademen zal hierdoor ook lastiger gaan waardoor er steeds wat stikstof (lucht die je normaal uitademt) in de longen achterblijft. Op een gegeven moment zal het stikstofgehalte in de longen steeds hoger worden en het zuurstofgehalte steeds lager. Wanneer het zuurstofgehalte te laag wordt, kan een persoon in coma raken en in het extreemste geval zelfs overlijden.

Welke soorten astma zijn er?

Er zijn 4 verschillende soorten astma:

Allergische astma

Deze soort astma komt erg vaak voor. Wanneer iemand een allergie heeft voor een bepaalde stof (denk aan huisstofmijt en huidschilfers van dieren), kan bij inademing een allergische reactie optreden.

Onze eigen zoon heeft deze variant. Hij is allergisch voor huisstofmijt en voor bepaalde hondensoorten. Dat is vrij lastig, zeker wanneer je ergens op visite gaat.

Niet-allergische astma

Bij niet-allergische astma krijgt de astmapatiënt klachten als benauwdheid van prikkels waar hij/zij niet allergisch voor is zoals rook, parfum, weersomstandigheden en uitlaatgassen.

Inspanningsastma

Sommige mensen worden erg benauwd bij inspanning. Bij dit type astma schrijft de arts meestal een medicijn voor welke ingenomen dient te worden voordat de astmapatiënt bijvoorbeeld gaat sporten. Ook stress en emotie kunnen de klachten erger maken.

Ernstige astma

Dit type astma komt gelukkig het minst vaak voor maar is, zoals de naam al aangeeft, het meest heftig. Bij ernstige astma zijn de klachten zelfs met medicatie moeilijk onder controle te houden. De astmapatiënt moet dan meestal ook vaak naar het ziekenhuis voor behandeling.

Waar komt astma vandaan?

Waar astma precies vandaan komt, is niet geheel duidelijk. Wel heeft onderzoek uitgewezen dat astma vaak in de familie zit. Wanneer één of beide ouders astma of een allergie heeft, hebben de kinderen 25% kans dit ook te ontwikkelen. Wanneer geen van beide ouders astma heeft, is de kans 5 tot 10%.

Mensen die allergisch zijn, lijken ook een grotere kans te hebben om astma te ontwikkelen. Astma is een longziekte welke al vanaf de geboorte aanwezig kan zijn. In andere gevallen kan dit in de loop van de tijd ontwikkeld zijn. Met name allergische astma. Allergieën ontwikkelen zich namelijk vaak geleidelijk waardoor er soms pas na jaren klachten optreden. Ook de intensiteit van de klachten verschilt per persoon.

Ook kinderen welke te vroeg geboren zijn, hebben vaker last van astma of allergieën. De longen van een te vroeg geboren baby zijn nog niet volledig ontwikkeld waardoor deze een achtstand hebben die niet meer is in te halen.

Uit onderzoek blijkt ook dat kinderen van wie de moeder tijdens de zwangerschap gerookt heeft, een grotere kans hebben op astma.

Hoe herken je astma bij een kind?

Vanaf 6 jaar kunnen kinderen vaak pas meedoen aan een longfunctieonderzoek. Daardoor is het vaak moeilijker vast te stellen. Toch zijn er een aantal symptomen waar je als ouder zijn welk op kunt letten.

Astma bij baby’s

• Een piepende ademhaling;
• ‘Vol’ zitten (een reutelende ademhaling);
• Benauwdheid tijdens een verkoudheid;
• Jeukende bultjes en vochtige blaasjes op het gezicht en tussen de hoofdharen.

Astma bij peuters en kleuters

• Veel hoesten waardoor er slijm los komt (met name ’s nachts);
• Een piepende ademhaling;
• Vaker kortademig bij lichamelijke inspanning;
• Vaker last van allergieën;

Astma bij kinderen vanaf 6 jaar

Bij kinderen vanaf 6 jaar is er sprake van dezelfde symptomen als peuters en kleuters. Het grootste verschil is echter dat er vanaf 6 jaar dus een officieel longfunctieonderzoek gedaan kan worden. De reden waarom dit pas vanaf een jaar of 6 is, is omdat kinderen vanaf 6 jaar kunnen vaak al goed blazen wat belangrijk is voor het onderzoek.

Kan je een astma aanval zien aankomen?

Sommige signalen kunnen aangeven dat een kind benauwd zal gaan worden. Kinderen kunnen:

• Hangerig of juist druk zijn;
• Moeilijk slapen en overdag moe zijn;
• Hoesten en/of verkouden zijn;
• Jeuk hebben;
• Slechte adem hebben;
• Wallen onder de ogen hebben of bleek zien.

Aangezien ik zelf geen arts of medisch specialist ben, raad ik aan hierbij de instructies te volgen welke zijn voorgeschreven door de arts van je kind.

Kunnen kinderen met astma sporten?

Sporten is enorm belangrijk voor astmapatiënten. Belangrijker zelfs dan voor mensen die geen astma hebben. In het begin zal dit misschien geen pretje zijn, maar het zal op ten duur de conditie van de longen verbeteren waardoor er minder last van astma zal zijn. Het bij sporten belangrijk dat er goed door de neus geademd wordt. Ademen door de neus zorgt namelijk voor warme, vochtige en gefilterde lucht waardoor de longen minder gevoelig zullen zijn.

Het is mogelijk dat sporten in de buitenlucht meer klachten kunnen opleveren dan sporten binnen. Dit komt door de verschillen in temperatuur en mogelijke hooikoorts klachten (allergieën).

In principe kan een kind dus gewoon meedoen met sporten. Wel is het raadzaam van te voren even medicijnen in te nemen. En vergeet ook niet om de trainer erover in te lichten dat je kind astma heeft!

Kan je kind over astma heen groeien?

Je hoort vaak dat mensen zeggen dat zij (of hun kind) over astma is heen gegroeid. Helaas is astma een chronische longziekte waarbij het dus niet mogelijk is om te genezen.

Wel is het vaak zo dat baby’s, peuters en kleuters wel eens last kunnen hebben van astmatische klachten zoals een piepende ademhaling met benauwdheid, hoesten en vol zitten. Meestal worden deze klachten veroorzaak door virusinfecties. Bijna de helft van de kinderen tot 6 jaar heeft zo’n periode meegemaakt maar zijn daarna klachtvrij. Bij ongeveer 1/3 van de jongen kinderen met piepen en benauwdheid ontstaat na de leeftijd van 6 jaar alsnog astma.

Wanneer je kind toch astma heeft, zijn er wel zijn er een hoop dingen die je kunt doen om de klachten zoveel mogelijk te beperken.

Tips bij kinderen met astma.

Allereerst is het belangrijk dat de voorgeschreven medicatie zorgvuldig gebruikt wordt. Wanneer dit niet gebeurt, is het mogelijk dat de longen meer gevoelig worden voor prikkels welke een astma aanval kunnen uitlokken.

• Wanneer je kind allergische astma heeft, probeer dan zo veel mogelijk bij de allergieën vandaan te blijven. Vooral huisstofmijt is een lastige allergie. Een schoon huis (met name zijn/haar slaapkamer!) en goede ventilatie is hierbij erg belangrijk. Ook is het raadzaam het beddengoed op minimaal 60 graden te wassen.
• Draag zo min mogelijk, of nog beter helemaal geen parfum/aftershave/geparfumeerd deodorant in de buurt van een kind met astma. Ook dit zijn niet-allergische prikkels waar heftig op gereageerd kan worden.
• Veel kinderen met astma maken gebruik van ontstekingsremmers via een inhalator. Door de ontstekingsremmers is er een grotere kans op botontkalking. Calcium en vitamine D zijn daarom erg belangrijk.
• Wanneer je kind (ook) hooikoorts heeft,
• Houd je kind zoveel mogelijk uit de buurt van mensen die roken en rokerige omgevingen. Rook blijft lang hangen en kan ook na lange tijd nog voor benauwdheid zorgen.

Ben je nieuwsgierig geworden naar meer informatie over astma en andere longziekten? Via Het Longfonds kan je een aantal gratis magazines ontvangen.

De informatie in dit artikel komt van de website van Het Longfonds. 

Afbeeldingen komen van Shutterstock.