Op 1 juli wordt de vrijheid gevierd, omdat op 1 juli 1863 de slavernij in Nederland werd afgeschaft. Het is officieel een Surinaamse feestdag, maar wordt op verschillende plekken in Nederland groots gevierd. Ketikoti betekent letterlijk ketenen gebroken. Het is voor velen een mooie dag om terug te denken aan het lijdzame bestaan van hun voorouders én een leerschool voor het heden. Ook erg veel witte mensen (blank is tegenwoordig ook achterhaald), vieren dit feest uit respect en sommigen uit een stukje schaamte over hun verleden. Het brengt mensen op een mooie manier bij elkaar. Iedereen sluit de handen ineen en roept collectief; ‘dit nooit meer!’
Het is ook heel belangrijk om te vieren, want het heeft onze hedendaagse maatschappij gevormd. Er wordt nog steeds keihard gevochten door velen, omdat de ongelijkheid die zeer extreem was destijds, helaas nog niet verdwenen is. Gelukkig is dit een heel stuk minder, maar er moet ook nog wel veel gebeuren.
Een wijsheid die ik, als zwarte, nog niet lang in pacht heb. Ergens toch jaren het idee gehad dat racisme en ongelijkheid aardig de wereld uit waren. Een ontstane perceptie, omdat ik niet erg vaak met keiharde racisme te maken heb. Ik heb niet het idee dat ik vaak benadeeld word door mijn kleur of mijn geslacht, maar misschien sloot ik mijn ogen.
Toen ik dit deelde met een vriendin van mij, kreeg ik toch wel een beetje het verwijt dat ik mijn ogen sloot. Dit zette me aan het denken en ik ben hierdoor meer gaan lezen hierover. En ja, helaas sloot ik mijn ogen. De cijfers liegen er niet om als het gaat om racisme, ook in ons land. De perceptie dat mensen met een kleur anders of zelfs minder zijn, is een vrij hardnekkige. En dat men daarvoor blijft strijden is een hele goede.
Losstaand daarvan, denk ik dat het heel goed is om jaarlijks stil te staan bij een vreselijk stuk uit ons verleden. Een stuk wat ons allen getekend heeft en waartoe we blij moeten zijn, dat op die betreffende dag de verandering begon. Maar dat is een mening die ik ondanks mijn percepties en veranderingen hierin, altijd heb gehad.
Waarom schrijf ik hierover? Ik schrok écht heel erg, toen ik de reacties las onder een kort filmpje van NOS, die aardig neutraal uitleg gaf over de betekenis van Ketikoti. Deze reacties was schrikbarend en ik voelde de plaatsvervangende schaamte maar groeien. Je werd om de oren geslagen met ‘blijf niet in het verleden hangen’, ‘ik ben trots dat ik blank ben’ en ‘is de afschaffing van zwarte piet niet genoeg, moet dit ook nog?’
Het was écht beschamend om te lezen.
In mijn zelfde eerdere naïviteit dacht ik altijd dat deze viering toch wel maatschappelijk geaccepteerd was. Dat we collectief de mening hebben, dat dit ongeveer het vreselijkste is wat er in ons verleden is gebeurd en dat het belangrijk is om bij stil te staan. Maar oh boy, what was I wrong!
In de opvoeding ben ik hier ook wel mee bezig. Ik probeer mijn kinderen wel mee te geven dat we allemaal hetzelfde zijn, ondanks onze uiterlijke verschillen. Dat ze een ander ook niet mogen benadelen wegens deze verschillen en dat het belangrijk is om naar de persoon zelf te kijken in plaats van naar zijn buitenkant.
Maar zeker door dit soort gedrag op Social Media, denk ik dat het belangrijk is om bij stil te staan. Het kan voor velen als logisch klinken, maar besef je dat het ook belangrijk is om je kind erop te wijzen wanneer het iemand uitlacht of benadeelt wegens uiterlijke verschillen. Het is belangrijker dan wij denken, want blijkbaar zit het er bij onze generaties nog téveel in dat zwart en wit niet gelijk zijn. Laten we dit eruit slopen bij onze toekomstige generatie en begin jong. Hoe meer ze weten van gelijkheid en hoe jonger, hoe meer dit in hun systeem gebakken zit.
Misschien dat we dan ooit naar een toekomst kunnen werken, waarin gekeken word naar een persoon en niet naar uiterlijk.